Από την Εκκλησία της Ελλάδας λάβαμε επιστολή-ανακοίνωση,
όπου διατυπώνονται αντιρρήσεις για το ρεπορτάζ του ειδικού συνεργάτη μας
Κώστα Γυφτοδήμου, «Εκκλησία Α.Ε.: "Ιερές Επενδύσεις" με απαίτηση της Ιεραρχίας», το οποίο δημοσιεύεται στο UNFOLLOW 20
που κυκλοφορεί. Την αναρτούμε ολόκληρη τόσο για λόγους δεοντολογίας όσο
και προς ενημέρωση των αναγνωστών μας. Την επιστολή της Εκκλησίας της
Ελλάδας ακολουθεί, πιο κάτω, η απάντηση και τα σχόλια του ειδικού
συνεργάτη μας.
Η ανακοίνωση της Εκκλησίας της Ελλάδας:
Σε σχέση με το δημοσίευμα του κ. Κώστα Γυφτοδήμου στο περιοδικό σας με τίτλο «Εκκλησία Α.Ε. , «Ιερές Επενδύσεις» με απαίτηση της Ιεραρχίας» (τεύχος 20 Αυγούστου 2013, σελ. 94-97) προβαίνουμε στην κατωτέρω ανακοίνωση προς αποκατάσταση της αλήθειας :
Το δημοσίευμα κατακρίνει τον νόμο 4146/2013, επειδή επέτρεψε στα νομικά
πρόσωπα της Εκκλησίας της Ελλάδος (πλην δηλαδή Αγίου Όρους, Κρήτης και
Δωδεκανήσου, που αποτελούν αυτοτελείς εκκλησιαστικές δικαιοδοσίες) να
αξιοποιήσουν τα ακίνητά τους μέσω της επενδυτικής νομοθεσίας για τα
ιδιωτικά ακίνητα (νόμος 3894/2010), τηρώντας φυσικά την ισχύουσα
πολεοδομική νομοθεσία και το Σύνταγμα. Ο νόμος χαρακτήρισε τα
εκκλησιαστικά ακίνητα ως «ιδιωτικά» διότι τα νομικά πρόσωπα δημοσίου
δικαίου (ν.π.δ.δ.) της Εκκλησίας δεν ταυτίζονται με τα ν.π.δ.δ. του
Κράτους, και, αντιθέτως, πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα, που κατά το
Σύνταγμα και τον νόμο έχει κάθε ιδιώτης στην διαχείριση της περιουσίας
του, όπως να υπαχθούν στον επενδυτικό νόμο 3894/2010 για τα ιδιωτικά
ακίνητα. Ο συντάκτης του άρθρου ισχυρίζεται ότι :
α. ο νόμος 4146/2013 είναι αντισυνταγματικός, επειδή «η Εκκλησία της Ελλάδος και όλοι οι εκκλησιαστικοί θεσμοί [sic] είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου», άρα, τα ακίνητα της Εκκλησίας «αποτελούν
τμήμα της δημόσιας περιουσίας και δεν μπορούν να θεωρηθούν «ιδιωτικά
ακίνητα», όπως λάθρα επιχειρεί να τα χαρακτηρίσει ο νόμος 4146», διότι η περιουσία αυτή «συνεχίζει να είναι κρατική» ! Οι απόψεις αυτές ότι η Εκκλησία είναι τμήμα του κράτους και τα ακίνητά της «περιουσία του Δημοσίου»
μας πηγαίνουν πίσω, σε σκοτεινές περιόδους της ελληνικής ιστορίας, ή σε
ολοκληρωτικά καθεστώτα, χωρίς δημοκρατία και συνταγματική προστασία της
ατομικής ιδιοκτησίας απέναντι στο κράτος, τα οποία ελπίζουμε ότι δεν
αντιπροσωπεύουν ιδεολογικά τον αρθρογράφο.
Σε όμοια επιχειρήματα είχε στηριχθεί το Ελληνικό Δημόσιο και σε
δημοκρατικές περιόδους, όταν επιχείρησε μονομερώς, με τον νόμο
1700/1987, να αφαιρέσει την ακίνητη περιουσία των Ι. Μονών και να
μεταφέρει τη διαχείρισή της σε κρατικό οργανισμό. Το Ευρωπαϊκό
Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (απόφαση της 9.12.1994)
καταδίκασε την Ελληνική Δημοκρατία και νομολόγησε ότι τα νομικά πρόσωπα
της Εκκλησίας έχουν ανακηρυχθεί «νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου», για
να απολαύουν της προστασίας, που έχουν τα κρατικά ν.π.δ.δ., χωρίς αυτό
να σημαίνει ότι η περιουσία τους ανήκει στο κράτος, αντίθετα τα
εκκλησιαστικά ν.π.δ.δ. δεν εντάσσονται στη δημόσια Διοίκηση, και είναι
«μη κυβερνητικοί οργανισμοί» (ΕΔΔΑ HolyMonasteriesc. Greece).
Τα ίδια ως προς την σχέση Κρατών και Εκκλησιών νομολόγησε το Δικαστήριο
και για Εκκλησίες, οι οποίες επίσης είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου
δικαίου σε άλλα κράτη (ΕΔΔΑ Holy Synod of the Bulgarian Orthodox Churchc. Bulgaria, ΕΔΔΑSiebenhaarc. Allemagne, ΕΔΔΑ Reuter c. Allemagne, ΕΔΔΑ Müllerc. Allemagne, ΕΔΔΑ Fernández Martínez v. Spain, ΕΔΔΑ Schüth c. Allemagne, ΕΔΔΑ Obst c. Allemagne).
Είμαστε βέβαιοι ότι ο συντάκτης του ρεπορτάζ, αφού μεριμνήσει να
ενημερωθεί για τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, θα
προβληματισθεί για τις ξεπερασμένες απόψεις του στο θέμα αυτό.
β. η «Εκκλησία διαθέτει μεγάλες εκτάσεις γης …σε δάση και
αιγιαλούς, τα οποία, όπως παραπονιόταν η ηγεσία της, παρέμεναν
«αναξιοποίητα»…». Ουδέποτε η Εκκλησία της Ελλάδος διακατεχόταν από
την παράλογη και παράνομη επιθυμία, που της αποδίδει ο συντάκτης, να
ανοικοδομήσει … δάση και αιγιαλούς. Αν ο συντάκτης είχε καταβάλει
στοιχειωδώς τον κόπο να ανατρέξει στις ανακοινώσεις της Ι. Συνόδου και
του Μακαριωτάτου θα είχε, ίσως, αντιληφθεί ότι η διαμαρτυρία αφορά τα
εκατοντάδες αστικά ακίνητα της Εκκλησίας, που από δεκαετίες είναι
δεσμευμένα με ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις και βάρη, χωρίς να
αποζημιώνονται ή τουλάχιστον να αποδεσμεύονται. Έχουν σχετικώς εκδοθεί
αμετάκλητες αποφάσεις διοικητικών δικαστηρίων υπέρ της Εκκλησίας, τις
οποίες η Δημόσια Διοίκηση αρνείται να εκτελέσει.
γ. ότι η Εκκλησία με τον νέο νόμο θα κάνει «μπίζνες» και μάλιστα όχι για φιλανθρωπικούς σκοπούς, διότι «πολλές
φορές στο παρελθόν, … αποκαλύφθηκε ότι στο όνομα της φιλανθρωπίας η
Εκκλησία ασκεί επιχειρηματικές δραστηριότητες και έχει δημιουργήσει
υπεράκτιες εταιρείες με σκοπό το φούσκωμα του «ιερού βαλαντίου»….».
Ουδέποτε η Εκκλησία της Ελλάδος συνέστησε υπεράκτιες εταιρείες και
ουδέποτε έκανε εμπόριο. Οι φορείς της Εκκλησίας της Ελλάδος βασίζονται
στις πλέον αποδυναμωμένες κατά την παρούσα περίοδο πηγές εσόδων: στις
εισφορές των πιστών και στα μισθώματα των ακινήτων, που έχουν μειωθεί
δραματικά, και μέχρι το 2008 (οπότε και αυτά ανεστάλησαν δια νόμου) και
στα μερίσματα των τραπεζικών μετοχών.
Εάν πάντως ο αρθρογράφος έχει κάποια καλύτερη ιδέα από πού αλλού, αν
όχι από το μοναδικό της περιουσιακό στοιχείο, που είναι τα αναξιοποίητα
ακίνητά της, θα αντλήσει η Εκκλησία πόρους για την καθημερινή ανακούφιση
όσων σιτίζει, στεγάζει, επιχορηγεί, γηροκομεί, περιθάλπει, ενδύει και
γενικά στηρίζει (και) σε επίπεδο υλικών παροχών, είναι οπωσδήποτε
ευπρόσδεκτη. Η αφ’ υψηλού όμως παράδοση μαθημάτων πουριτανικής
ηθικολογίας, ειδικά σε καιρούς γενικευμένης ανάγκης και φτώχειας,
συνιστά ιδιαζόντως ανεπίκαιρη πολυτέλεια.
Η απάντηση του ειδικού συνεργάτη του UNFOLLOW Κώστα Γυφτοδήμου:
Κατανοούμε την ανάγκη της Εκκλησίας της Ελλάδας να εκδώσει ανακοίνωση,
με την οποία επιχειρεί να εμφανίσει ως αβάσιμα τα στοιχεία, τα σχόλια
και τις αναφορές του UNFOLLOW 20.
Το ρεπορτάζ του περιοδικού -δυστυχώς για την Εκκλησία και τον
επιστολογράφο της που μπήκε στον κόπο να μας απαντήσει εκ μέρους της-
εμφανίστηκε μόλις λίγες μέρες προτού αρχίσουν οι επίσημες μπίζνες της
Εκκλησίας με το κράτος, γεγονός που καθιστά οποιαδήποτε αναφορά μπαίνει
εμπόδιο στην αγαστή τους συνεργασία, ενοχλητική.
Η τροπολογία που κατάθεσε προ ημερών στη Βουλή το υπουργείο
Οικονομικών, στο νομοσχέδιο «Κώδικας Κοινωφελών Περιουσιών, Σχολαζουσών
Κληρονομιών και λοιπές διατάξεις», η οποία προβλέπει την ίδρυση ανώνυμης
εταιρείας με την επωνυμία «Εταιρεία Αξιοποίησης Ακίνητης Εκκλησιαστικής
Περιουσίας Α.Ε.» (ΕΑΕΑΠ), με τη σύμπραξη του ελληνικού δημοσίου και της
Εκκλησίας της Ελλάδας ως μοναδικών μετόχων της ανώνυμης εταιρείας και
με στόχο της «αξιοποίηση» της εκκλησιαστικής περιουσίας, δεν θα μπορούσε
να έχει προχωρήσει αν δεν είχε ψηφιστεί προηγούμενως ο νόμος 4146/2013.
Νόμος που, όπως αποκαλύπτει το ρεπορτάζ του UNFOLLOW, καταστρατηγεί το
Σύνταγμα και δίνει σήμερα ακριβώς τη δυνατότητα στην εκκλησία να
χαρακτηρίσει «ιδιωτική» την περιουσία της και να προχωρήσει στο
ξεπούλημα των φιλέτων της δημόσιας γης και των ακινήτων που κατέχει.
Η απόπειρα του επιστολογράφου της Εκκλησίας να ταυτίσει τη θέση του
ρεπορτάζ μας ότι η εν λόγω περιουσία είναι δημόσια και όχι «ιδιωτική» με
την άποψη ότι η «Εκκλησία αποτελεί τμήμα του κράτους», όπως γράφει,
αποτελεί ξεκάθαρη διαστρέβλωση, αν και, οφείλουμε να παραδεχτούμε,
ιδιαιτέρως έξυπνη: προσπαθεί να υπερθεματίσει σε «προοδευτισμό»,
αποδίδοντάς μας την «οπισθοδρομική» άποψη ότι κράτος και Εκκλησία πρέπει
να είναι αδιαχώριστα, άποψη την οποία όμως δεν υποστηρίξαμε.
Απεναντίας, ασκούμε κριτική στο γεγονός ότι στη χώρα μας, το κράτος και η
Εκκλησία είναι εν τοις πράγμασι αδιαχώριστα, όπως προκύπτει
μεταξύ πολλών άλλων από τον τρόπο που το κράτος υπηρετεί τα συμφέροντα
της Εκκλησίας μέσω νομοθετημάτων, σαν αυτό που συζητούμε τώρα εδώ.
Περιττό δε να επισημάνουμε ότι ο όποιος διαχωρισμός είναι νοητός, κατά
τη θέση του ρεπορτάζ, όχι στη βάση της προαγωγής των συμφερόντων της
Εκκλησίας με την αρωγή του κράτους, όπως συμβαίνει τώρα, αλλά στη βάση
της προάσπισης του δημοσίου συμφέροντος.
Όσο για τις αναφορές του εκπροσώπου της εκκλησίας πως απόψεις όπως ότι
τα ακίνητα της Εκκλησίας είναι περιουσία του δημοσίου «μας πηγαίνουν
πίσω, σε σκοτεινές περιόδους της ελληνικής ιστορίας, ή σε ολοκληρωτικά
καθεστώτα, χωρίς δημοκρατία και συνταγματική προστασία της ατομικής
ιδιοκτησίας», αναρωτιόμαστε αν στην περιουσία που εννοεί περιλαμβάνονται
όλα όσα η Εκκλησία της Ελλάδας απέκτησε με χρυσόβουλα και τουρκικά
χοτζέτια, από τους πασάδες και τους σουλτάνους. Δεν καταλαβαίνουμε
λοιπόν σε ποια ακριβώς ολοκληρωτικά καθεστώτα αναφέρεται...
Σχετικά, τώρα, με τον περιβόητο νόμο 1700/1987, με τον οποίο, όπως
υποστηρίζει η Εκκλησία, η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προσπάθησε «να
αφαιρέσει την ακίνητη περιουσία των Ι. Μονών και να μεταφέρει τη
διαχείρισή της σε κρατικό οργανισμό», να υπενθυμίσουμε πως παρότι
ψηφίστηκε στη Βουλή και έγινε πράγματι νόμος του κράτους, δεν
εφαρμόστηκε ποτέ από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, μετά από τις
έντονες αντιδράσεις της Εκκλησίας της Ελλάδας.
Τέλος, το γεγονός ότι η Εκκλησία της Ελλάδας, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο
της, δικαιώθηκε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και
πέτυχε τα εκκλησιαστικά ΝΠΔΔ «να μην εντάσσονται στη δημόσια Διοίκηση»
και να χαρακτηρίζονται «μη κυβερνητικοί οργανισμοί», δεν το
αμφισβητούμε. Αλλά γνωρίζουμε ότι δεν είναι λίγες οι περίπτωσεις που οι
αποφάσεις των ευρωπαϊκών δικαστηρίων έχουν εξυπηρετήσει συγκεκριμένα
συμφέροντα στη χώρα μας, για τα οποία τα δικαστήρια είτε δεν έχουν γνώση
είτε θεωρούν ότι δεν πρέπει να ληφθούν υπόψη σε συγκεκριμένο νομικό
πλαίσιο.
Κλείνοντας, να πούμε πως η αγωνία του εκπροσώπου της Εκκλησίας να
υποστηρίξει ότι «ουδέποτε η Εκκλησία της Ελλάδος συνέστησε υπεράκτιες
εταιρείες και ουδέποτε έκανε εμπόριο» είναι κι αυτή απολύτως κατανοητή.
Αντί άλλου σχολίου, τον καλούμε να ερευνήσει την τοποθέτηση που έκανε ο
Πρόεδρος της Επιτροπής θεσμών της Κυπριακής Βουλής, Δημήτρης Συλλούρης,
στις 28 Μαρτίου, στη Βουλή της Κύπρου, όπου αναφέρθηκε σε καταγγελία του
Μάριου Χατζηγιαννάκη, μέλους του ΔΣ της Λαϊκής Τράπεζας, για την
χορήγηση προνομιακών δανείων σε 6-7 μοναστήρια της Ελλάδας, τα οποία
διατηρούν θυγατρικές εταιρείς -off shore- στη Λιβερία. Επίσης, αν το
επιθυμεί, ο εκπρόσωπος της Εκκλησίας μπορεί να μας παρουσιάσει έναν
κατάλογο με όλες -αλλά όλες- τις εταιρείες που διαθέτει, έχει συστήσει ή
όπου συμμετέχει, η Εκκλησία της Ελλάδας, καθώς και τη μετοχική τους
σύνθεση. Δεσμευόμαστε ότι θα τον δημοσιεύσουμε.
