του Γιώργου Ρούση,"Κυριακάτική Ελευθεροτυπία", 10/2/2013
Είναι γεγονός ότι από την ίδια της τη φύση η εξουσία μπορεί να διαφθείρει τους ανθρώπους. Σημαντικοί διανοητές έχουν επισημάνει αυτόν τον κίνδυνο.
Ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά θεωρώντας ως δεδομένο ότι οι κατέχοντες τα μεγάλα αξιώματα διαφθείρονται, ή όπως λέει και ο Τσίρκας «όσο πιο ψηλά στέκονται τα στελέχη τόσο και πιο ασύδοτοι γίνονται»[i], προτείνει «ουδείς των πολιτών να ανέρχεται εις περιωπήν πολύ υπερέχουσα παρά την συμμετρίαν, αλλά τουναντίον να προσπαθούν όπως τα διδόμενα αξιώματα είναι ή μικρά κατά την δικαιοδοσίαν και μεγάλα κατά την διάρκειαν, ή μεγάλα κατά την δικαιοδοσίαν και μικρά κατά την διάρκειαν».[ii]
Ο Montesquieu υποστηρίζει ότι «αποτελεί αιώνια εμπειρία ότι ο κάθε άνθρωπος που κατέχει κάποια εξουσία έχει την τάση να την καταχραστεί».[iii]
Τέλος ο Rousseau υποστήριζε ότι η όποια κυβέρνηση, εκτός από εκείνη στην οποία υπάρχει ταύτιση κυρίαρχου λαού και κυβέρνησης, έχει από τη φύση της, ως επί μέρους και όχι γενικό σώμα, την τάση να σφετεριστεί την εξουσία, και ν’ αποσπαστεί από τη γενική βούληση.[iv]
Στο ίδιο μήκος κύματος μπορεί να ενταχθεί και η αναρχική κριτική κατά της εξουσίας, αλλά και η πάλη ιδιαίτερα των τελευταίων χρόνων του Λένιν κατά της ανερχόμενης γραφειοκρατικοποίησης του σοβιετικού συστήματος.
Αλλά και στην καθημερινότητα μας δεν έχει παρά να παρατηρήσει κανείς τη στάση ανθρώπων που έχουν τόση δα εξουσία, όπως πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι, ή αστυνομικοί, οι οποίοι αντί να λειτουργούν όχι ως «υπηρέτες του λαού» όπως θα τους ήθελε ο Rousseau λειτουργούν μάλλον ως δυνάστες του.
Αναπαραγωγή της ίδιας κυρίαρχης λογικής συνιστά και η στάση των διάφορων ηγετίσκων αριστερών οργανώσεων, οι οποίοι στο όνομα της υπεράσπισης των όποιων προνομίων προκύπτουν από τη ηγετική τους θέση, ξεχνούν τον αρχικό τους στόχο και ανάγουν σε αυτοσκοπό τη διατήρηση αυτών των οργανώσεων.
Καθώς φαίνεται όμως, η εξουσία δεν διαφθείρει μόνον όταν την κατέχει κάποιος, αλλά ακόμη και όταν είναι προς άγραν της . Ζωντανή απόδειξη του ισχυρισμού αυτού είναι η στάση της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Από τη στιγμή που έβαλε πλώρη για την κυβερνητική εξουσία, στην κυριολεξία δεν περνάει μέρα , που στο όνομα αυτού του στόχου να μην προδίδει τις όποιες αριστερές καταβολές του, και κατ’ επέκταση να μην αποσπάται από τα συμφέροντα των λαϊκών στρωμάτων που υποτίθεται ότι στοχεύει να υπηρετήσει.
Αυτή η πρωτόφαντη πρόγευση ενδοτισμού προς το κυρίαρχο σύστημα, ντόπιο και διεθνές, δείχνει τι μέλλει γενέσθαι αν ο ΣΥΡΙΖΑ κατορθώσει να ικανοποιήσει την εξουσιολαγνεία του.
Και να σκεφτεί κανείς ότι όπως ευθαρσώς δήλωσε ο πρόεδρος του, για να πετύχει αυτόν του το στόχο , δεν θα διστάσει να συμμαχήσει, με «κεντροαριστερές» δυνάμεις που σήμερα μετέχουν στην κυβερνητική εξουσία, κι’ ακόμη και με τύποις δεξιές αντιμνημονιακές, πρώην κυβερνητικές δυνάμεις.
Πέρα από την αποκάλυψη αυτής της στάσης καλούμαστε να προβληματιστούμε σχετικά με τα μέτρα που θα αποτρέψουν την αυτονόμηση της εξουσίας, όσο ακόμη θα μας είναι απαραίτητη , καλούμαστε να αρχίσουμε ήδη να διαπλάθουμε εναλλακτικούς θεσμούς λαϊκής αυτοδιεύθυνσης, και τέλος καλούμαστε να αντιτάξουμε το όραμα μιας κοινωνίας όπου «οι νέοι έξαλλοι θ’ ακολουθούν με στίχους χωρίς ύμνους/ ούτε υποταγή στην τρομερή εξουσία».
[i] Στρατή Τσίρκα, Ακυβέρνητες Πολιτείες , Αριάγνη, φιλολογική επιμέλεια, σημειώσεις, σχόλια Χρύσα Προκοπάκη, Κέδρος , τριακοστή τρίτη έκδοση (ανατύπωση) 2002, σελίδα 151.
[ii] Αριστοτέλης, Πολιτικά V, vii & 7-&8, Εκδόσεις Ζαχαρόπουλος, σελίδα 539.
[iii] Μοντεσκιέ, Το πνεύμα των νόμων , στο Μοντεσκιέ επιλογή από το έργο του , Σύγχρονη Εποχή 1993, σελίδα 331.
[iv] J.J. Rousseau, Το Κοινωνικό Συμβόλαιο, Μετάφραση-Εισαγωγή-Σημειώσεις Δανάης και Νίκου Κουχτσόγλου, Εκδόσεις Δαρέμα, 1957 , σελίδα 136.
Είναι γεγονός ότι από την ίδια της τη φύση η εξουσία μπορεί να διαφθείρει τους ανθρώπους. Σημαντικοί διανοητές έχουν επισημάνει αυτόν τον κίνδυνο.
Ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά θεωρώντας ως δεδομένο ότι οι κατέχοντες τα μεγάλα αξιώματα διαφθείρονται, ή όπως λέει και ο Τσίρκας «όσο πιο ψηλά στέκονται τα στελέχη τόσο και πιο ασύδοτοι γίνονται»[i], προτείνει «ουδείς των πολιτών να ανέρχεται εις περιωπήν πολύ υπερέχουσα παρά την συμμετρίαν, αλλά τουναντίον να προσπαθούν όπως τα διδόμενα αξιώματα είναι ή μικρά κατά την δικαιοδοσίαν και μεγάλα κατά την διάρκειαν, ή μεγάλα κατά την δικαιοδοσίαν και μικρά κατά την διάρκειαν».[ii]
Ο Montesquieu υποστηρίζει ότι «αποτελεί αιώνια εμπειρία ότι ο κάθε άνθρωπος που κατέχει κάποια εξουσία έχει την τάση να την καταχραστεί».[iii]
Τέλος ο Rousseau υποστήριζε ότι η όποια κυβέρνηση, εκτός από εκείνη στην οποία υπάρχει ταύτιση κυρίαρχου λαού και κυβέρνησης, έχει από τη φύση της, ως επί μέρους και όχι γενικό σώμα, την τάση να σφετεριστεί την εξουσία, και ν’ αποσπαστεί από τη γενική βούληση.[iv]
Στο ίδιο μήκος κύματος μπορεί να ενταχθεί και η αναρχική κριτική κατά της εξουσίας, αλλά και η πάλη ιδιαίτερα των τελευταίων χρόνων του Λένιν κατά της ανερχόμενης γραφειοκρατικοποίησης του σοβιετικού συστήματος.
Αλλά και στην καθημερινότητα μας δεν έχει παρά να παρατηρήσει κανείς τη στάση ανθρώπων που έχουν τόση δα εξουσία, όπως πολλοί δημόσιοι υπάλληλοι, ή αστυνομικοί, οι οποίοι αντί να λειτουργούν όχι ως «υπηρέτες του λαού» όπως θα τους ήθελε ο Rousseau λειτουργούν μάλλον ως δυνάστες του.
Αναπαραγωγή της ίδιας κυρίαρχης λογικής συνιστά και η στάση των διάφορων ηγετίσκων αριστερών οργανώσεων, οι οποίοι στο όνομα της υπεράσπισης των όποιων προνομίων προκύπτουν από τη ηγετική τους θέση, ξεχνούν τον αρχικό τους στόχο και ανάγουν σε αυτοσκοπό τη διατήρηση αυτών των οργανώσεων.
Καθώς φαίνεται όμως, η εξουσία δεν διαφθείρει μόνον όταν την κατέχει κάποιος, αλλά ακόμη και όταν είναι προς άγραν της . Ζωντανή απόδειξη του ισχυρισμού αυτού είναι η στάση της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ. Από τη στιγμή που έβαλε πλώρη για την κυβερνητική εξουσία, στην κυριολεξία δεν περνάει μέρα , που στο όνομα αυτού του στόχου να μην προδίδει τις όποιες αριστερές καταβολές του, και κατ’ επέκταση να μην αποσπάται από τα συμφέροντα των λαϊκών στρωμάτων που υποτίθεται ότι στοχεύει να υπηρετήσει.
Αυτή η πρωτόφαντη πρόγευση ενδοτισμού προς το κυρίαρχο σύστημα, ντόπιο και διεθνές, δείχνει τι μέλλει γενέσθαι αν ο ΣΥΡΙΖΑ κατορθώσει να ικανοποιήσει την εξουσιολαγνεία του.
Και να σκεφτεί κανείς ότι όπως ευθαρσώς δήλωσε ο πρόεδρος του, για να πετύχει αυτόν του το στόχο , δεν θα διστάσει να συμμαχήσει, με «κεντροαριστερές» δυνάμεις που σήμερα μετέχουν στην κυβερνητική εξουσία, κι’ ακόμη και με τύποις δεξιές αντιμνημονιακές, πρώην κυβερνητικές δυνάμεις.
Πέρα από την αποκάλυψη αυτής της στάσης καλούμαστε να προβληματιστούμε σχετικά με τα μέτρα που θα αποτρέψουν την αυτονόμηση της εξουσίας, όσο ακόμη θα μας είναι απαραίτητη , καλούμαστε να αρχίσουμε ήδη να διαπλάθουμε εναλλακτικούς θεσμούς λαϊκής αυτοδιεύθυνσης, και τέλος καλούμαστε να αντιτάξουμε το όραμα μιας κοινωνίας όπου «οι νέοι έξαλλοι θ’ ακολουθούν με στίχους χωρίς ύμνους/ ούτε υποταγή στην τρομερή εξουσία».
[i] Στρατή Τσίρκα, Ακυβέρνητες Πολιτείες , Αριάγνη, φιλολογική επιμέλεια, σημειώσεις, σχόλια Χρύσα Προκοπάκη, Κέδρος , τριακοστή τρίτη έκδοση (ανατύπωση) 2002, σελίδα 151.
[ii] Αριστοτέλης, Πολιτικά V, vii & 7-&8, Εκδόσεις Ζαχαρόπουλος, σελίδα 539.
[iii] Μοντεσκιέ, Το πνεύμα των νόμων , στο Μοντεσκιέ επιλογή από το έργο του , Σύγχρονη Εποχή 1993, σελίδα 331.
[iv] J.J. Rousseau, Το Κοινωνικό Συμβόλαιο, Μετάφραση-Εισαγωγή-Σημειώσεις Δανάης και Νίκου Κουχτσόγλου, Εκδόσεις Δαρέμα, 1957 , σελίδα 136.
