Παναγιώτης Σωτήρης από "Αριστερό βήμα"
Όποιος
δεν έχει κάποιου είδους σοβαρή απώλεια των νοητικών λειτουργιών ξέρει ότι το «πακέτο
μέτρων», που η τριφασική κυβέρνηση Σαμαρά έχει ήδη αποφασίσει και θα περάσει με
συνοπτικές διαδικασίες, δεν θα είναι το τελευταίο. Άλλωστε, η αναπόφευκτη
επιδείνωση της ύφεσης που κάθε πακέτο φέρνει επιδεινώνει τα δημόσια οικονομικά
και άρα καθιστά αναγκαίες και νέες περικοπές σε ένα φαύλο κύκλο που εξελίσσεται
σε ένα σπιράλ θανάτου για την κοινωνία.
Αυτό που έχουμε μπροστά μας δεν είναι απλώς
«νεοφιλελευθερισμός». Δεν είναι, δηλαδή, μόνο μια επίθεση λιτότητας, μείωσης
του κόστους εργασίας, επέκτασης του ιδιωτικού τομέα και αύξησης της ανταγωνιστικότητας
όπως λέει η κυρίαρχη αφήγηση. Είναι μια συνολική αλλαγή κοινωνικού
υποδείγματος, μια βίαιη προσπάθεια να ανατραπούν πλήρως οι κοινωνικές
συντεταγμένες. Τα αλλεπάλληλα συντριπτικά χτυπήματα στις αποδοχές, ο
υποδιπλασιασμός ουσιαστικά του εισοδήματος των εργαζομένων, δεν σημαίνει μόνο
ριζική ανατροπή καταναλωτικών προτύπων, αλλά και μια κοινωνία μειωμένων
προσδοκιών, που θα επιδιώκει απλώς την καθ’ ημέρα επιβίωση. Άλλωστε, η
συρρίκνωση της δημόσιας υγείας κάνει το ζήτημα της επιβίωσης πραγματικό,
περιορίζοντας τη υγειονομική προστασία και περίθαλψη σε επίπεδα περασμένων
δεκαετιών, θυμίζοντας τη φιλελεύθερη αντίληψη του 19ου αιώνα ότι η περιοδική
αυξημένη θνησιμότητα των φτωχών είναι μηχανισμός ρύθμισης της αγοράς εργασίας.
Η στροφή προς τον εξωτερική ανταγωνιστικότητα και τις
εξαγωγές, σε μια συνθήκη καταβαράθρωσης της ιδιωτικής κατανάλωσης και
συρρίκνωσης της εσωτερικής ζήτησης, θα σημαίνει αναγκαστικά στροφή προς
εξαγωγές του πρωτογενούς τομέα, ή μικρού βαθμού προστιθέμενης αξίας κλάδους,
προς τον τουρισμό και την εξαγωγή ενέργειας, σημαίνει τη διάλυση κλάδων έντασης
κεφαλαίου, υψηλής ειδίκευσης και μεγάλης προστιθέμενης αξίας. Σε αυτό θα
συντελέσει και η αύξηση της ανεργίας που ήδη οδηγεί σε ένα κύμα επιστημονικής
μετανάστευσης, αλλά και η επιχείρηση διάλυσης και ριζικής συρρίκνωσης της
δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης.
Επιπλέον, μια χώρα φτωχότερη, με παρωχημένο αναπτυξιακό
μοντέλο και σαφώς υποβαθμισμένη θέση μέσα σε ένα νέο ευρωπαϊκό καταμερισμό
εργασίας, θα έχει και υποδεέστερη γεωπολιτική θέση. Έτσι ακόμη και οι
διαφαινόμενες αυξημένες δυνατότητες άντλησης υδρογονανθράκων δεν πρόκειται να
τροφοδοτήσουν αναπτυξιακές δυναμικές, εφόσον οι όροι εκμετάλλευσής τους είναι
βέβαιο ότι θα έχουν χαρακτηριστικά τουλάχιστον αποικιοκρατικά.
Είναι σαφές ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα κρίσιμο
σταυροδρόμι, η κοινωνική κρίση διαμορφώνει συνθήκη μιας ιδιότυπης εθνικής
κρίσης, με την έννοια της διακύβευσης του μέλλοντος μιας ολόκληρης κοινωνίας.
Είναι σαφές ότι οι δυνάμεις του κεφαλαίου έχουν κάνει τις επιλογές τους. Για να
διατηρήσουν την εξουσία τους, την πρόσδεση στο ευρωπαϊκό κέντρο και τη
δυνατότητα να αποσπούν πλούτου ακόμη και μέσα στην κρίση, αποδέχονται τη
συνθήκη υποβάθμισης, «εσωτερικής υποτίμησης», κοινωνικής απαξίωσης. Γι’ αυτό
και σταδιακά αναδιπλώνονται στον καθεστωτικό κυνισμό, ενισχύοντας τις
φασιστικές συμμορίες, σπέρνοντας το δηλητήριο του ρατσισμού, υιοθετώντας την
ατζέντα της ακροδεξιάς και προλειαίνοντας το έδαφος για ακόμη πιο αυταρχικές
εκτροπές.
Μόνο οι δυνάμεις της εργασίας, της γνώσης και του
πολιτισμού μπορούν να ανακόψουν τον κατήφορο προς μια συνθήκη πλήρους
κοινωνικής και εθνικής ταπείνωσης. Χωρίς αυταπάτες «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης» ή
δικαιότερης διαχείρισης, αλλά σε κατεύθυνση ρήξης με το βραχνά των αγορών και
της «ευρωζώνης», επανοικειοποίησης των παραγωγικών δυνατοτήτων του τόπου,
ανασυγκρότησης και κοινωνικής ανοικοδόμησης.
