Ο μύθος τον Ανταίου, οι εργαζόμενοι και η Αριστερά

Χάρης Λαμπρόπουλος, "Πριν"
 

Το πολιτικό και κοινωνικό τοπίο που έχει διαμορφωθεί μετά τις εκλογές είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό. Από τη μια η τρόικα εσωτε­ρικού, η κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ σε συνεργασία με την τρόικα εξωτερικού εξαπολύουν μια μεγάλη επίθε­ση, συνέχεια της πολιτικής των προηγουμέ­νων κυβερνήσεων των μνημονίων. Από την άλλη το αντίπαλο δέος, το εργατικό και λα­ϊκό κίνημα και η Αριστερά σε αμηχανία. Ας θέσουμε στη συζήτηση ορισμένα ερω­τήματα διερευνώντας τις απαντήσεις ή και τον προσανατολισμό της συζήτησης.

Ερώτημα πρώτο. Τι είδους πολιτική απάντηση απαιτείται σήμερα; Τι είναι αυ­τό που μπορεί να «σώσει» τον λαό; Μπο­ρεί να υπάρξει «σωτηρία του λαού» αν δεν έχει αντικαπιταλιστικά χαρακτηριστικά: Αν δεν αμφισβητεί το σύστημα; Γύρω από αυτό το ερώτημα αναπτύσσονται διάφορες απαντήσεις. Απαντήσεις σε μεγάλο βαθμό προσανατολισμένες στη συγκρότηση ενός μετώπου μίνιμουμ συμφωνίας και με πολι­τική απόρροια κάποια κυβέρνηση διαφό­ρων επιθέτων (φιλολαϊκή, αντιμνημονιακή, προοδευτική, αριστερή, εργατική, τσαβική κ.ά.).
Η απάντηση κατά τη γνώμη μου δεν μπορεί να δοθεί έξω και πέρα καταρχάς από την ανάγνωση της περιόδου, την κρίση και τα χαρακτηριστικά της (το ιδιόμορφο βέβαια είναι ότι ενώ γίνεται αρκετές φο­ρές σωστή ανάλυση για την περίοδο αυτή αναιρείται σαν βάση για την πολιτική απά­ντηση). Είμαστε στη φάση που υπάρχει χώ­ρος και για τους δύο ταξικούς αντιπάλους; Που το σύστημα μπορεί να εφαρμόσει μια πολιτική ελεγχόμενων παροχών και ενσω­μάτωσης μέσω αυτής της πολιτικής της ερ­γατικής τάξης; Ή είμαστε σε μια περίοδο δομικής κρίσης, καπιταλιστικής απάντησης σε αυτή με αιχμή το εργασιακό κόστος και το κοινωνικό κόστος αναπαραγωγής της τάξης, σε μια φάση υπεραντιδραστικοποίησης σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο; Τι αποδεικνύουν οι κυβερνήσεις τραπεζι­τών, η όξυνση της καταστολής, η ολοένα και μεγαλύτερη περιστολή των δημοκρα­τικών και εργατικών δικαιωμάτων; Τι δεί­χνουν τα αναβαθμισμένα χαρακτηριστικά και ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τάση μεγαλύτερης ολοκλήρωσης σαν απάντηση, στην κρίση του ευρώ;

Η περίοδος θέτει με βαθύ συγκρουσιακό τρόπο τα διλήμματα και την αντιπα­ράθεση, το «εμείς ή αυτοί». Ας το δούμε με κάποια παραδείγματα από την τρέχουσα καθημερινότητα και πάλη στην Ελλάδα σήμερα. Μπορεί να υπάρξει σωτηρία του λαού χωρίς διαγραφή του χρέους; Όμως η διαγραφή του χρέους δεν είναι αμφισβή­τηση και εν τέλει απαλλοτρίωση μέρους από τον πλούτο του κεφαλαίου; Μπορεί να υπάρξει ανακούφιση αν δεν αναιρε­θεί η φοροκαταιγίδα χαρατσιών, άμεσων και έμμεσων φόρων; Όταν όμως η άρνη­ση πληρωμής τους αποκτά χαρακτήρα αμ­φισβήτησης των μνημονίων και των δανει­ακών συμβάσεων, δεν σημαίνει ότι είμα­στε σε μια περίοδο που και οι πιο μικρές ανατροπές συνδέονται με στρατηγικά ζη­τήματα και συνολικές ρήξεις; Μπορεί να δουν οι εργαζόμενοι κάτι έστω και λίγο δι­αφορετικό από τη ζωή τους αν δεν πάρουν πλούτο από το κεφάλαιο;

Όταν ο εργαζόμενος έχει απέναντι του τον εργοδότη του και στην απαίτηση του να μην απολυθεί ή να μη μειωθεί ο μισθός του, η απάντηση είναι η καπιταλιστική κρί­ση και οι νόμοι των μνημονίων, δεν είναι φανερό ότι και η πιο μικρή ακόμη και ατο­μική διεκδίκηση αποκτά πιο συνολικά χα­ρακτηριστικά; Το συνολικό της αντιπαρά­θεσης, το ποιος είναι ο αντίπαλος, το μέγε­θος της αναμέτρησης, εγγράφονται στη συ­νείδηση των εργαζόμενων, αντανακλώνται στους αγώνες και τα χαρακτηριστικά τους, το περιεχόμενο και τη μορφή τους, αλλά και στην πολιτική στάση τους. Σε μια φά­ση λοιπόν που ο αντίπαλος έχει ονοματε­πώνυμο, που ακόμη και η πιο απλή εργατι­κή διεκδίκηση ανάγεται σε μάχη υπέρ πά­ντων, πρέπει και η Αριστερά να απαντή­σει με ανάλογο τρόπο. Συμβάλλοντας στη συγκρότηση ενός πολιτικού εργατικού και λαϊκού κινήματος και διαμορφώνοντας μια πολιτική γραμμή αντικαπιταλιστικής ανα­τροπής της επίθεσης.

Ερώτημα δεύτερο: Τι Αριστερά χρεια­ζόμαστε για μια τέτοια απάντηση; Η Αρι­στερά πρέπει στα λόγια και την πράξη να αντανακλά την ανατρεπτική απάντηση. Άρα χρειαζόμαστε μια Αριστερά ανατρε­πτική στο σήμερα, που μπορεί να αποκρού­ει και να καταργεί πλευρές της επίθεσης, να διεκδικεί και να επιβάλλει, να δημιουρ­γεί όρους για τη συνολική αντικαπιταλιστική ανατροπή.

Μια Αριστερά αντισυστημική στην πραγματική ζωή και όχι μόνο στις διακη­ρύξεις. Που θα αμφισβητήσει τον καπιτα­λισμό, που χρεοκοπεί στα μάτια ολοένα και περισσότερων ανθρώπων,  από τη σκοπιά της κοινωνικής απελευθέρωσης. Που δεν θα φοβηθεί να δείξει έμπρακτα ότι δεν έχει σχέση με αυτό το πολιτικό σύστημα και οτιδήποτε το συγκροτεί. Μια Αριστε­ρά οραματική, που να συγκροτήσει όραμα, ιδέα, να περιγράψει -έστω και εμβρυακά-την κομμουνιστική κοινωνία, να την επαναθεμελιώσει, που θα μπορεί να εμπνεύ­σει τους εργαζόμενους, ώστε να αγωνίζο­νται και να μην πτοούνται ακόμη και όταν δεν υπάρχουν άμεσα αποτελέσματα. Μια Αριστερά μαχητική, που θα δοκιμάσει να οργανώσει τη ζωή της εργαζόμενης πλει­οψηφίας, την καθημερινότητα της, με κε­ντρική λογική το «νόμος είναι το δίκιο των παραγωγών του πλούτου, οι ανάγκες και τα δικαιώματα της εργαζόμενης πλειοψη­φίας» και θα τολμήσει να το επιβάλει, αμ­φισβητώντας τους νόμους του κράτους, τους «άτυπους» νόμους του κεφαλαίου, τα status του καπιταλισμού και την καθεστη­κυία τάξη πραγμάτων.

Ερώτημα τρίτο. Ποιος θα κάνει την ανατροπή; Ο λαός, οι εργαζόμενοι είναι προφανής απάντηση. Μα γιατί τότε δεν συζητάμε για τον λαό και τους εργαζόμε­νους; Ενώ στην Αριστερά διεξάγεται μια μεγάλη συζήτηση μετά τις εκλογές, η συ­ζήτηση επικεντρώνεται στο θεμάτων μετώ­πων και των συμμαχιών, απουσιάζει όμως εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων η συζήτηση γύρω από το κοινωνικό πρόβλημα. Η Αρι­στερά αγωνιά να εκφράσει τα συμφέροντα της εργαζόμενης πλειοψηφίας χωρίς όμως να συζητά γι' αυτή. Αναζητά λύσεις για ένα υποκείμενο, χωρίς όμως να λαμβάνει υπό­ψη της αυτό το υποκείμενο. Αναλώνεται σε μια συζήτηση για τις τακτικές επιλογές, τα συν και τα πλην της μίας ή της άλλης εκλο­γικής συμμαχίας, αποφεύγοντας να αναμε­τρηθεί με πιο δύσκολες ερωτήσεις. Έτσι μοιάζει να βαδίζει με τα πόδια προς τα πά­νω και το κεφάλι προς τα κάτω.

Γιατί το εκλογικό αποτέλεσμα τόσο της 6ης Μαΐου όσο και της 17ης Ιουνίου και το μετεκλογικό τοπίο δεν κρίθηκε και διαμορ­φώθηκε στενά στις δύο προεκλογικές περι­όδους. Έπαιξαν φυσικά το ρόλο τους, με τα επίδικα, τα ερωτήματα και τα διλήμμα­τα που αναδείχτηκαν, υπάρχουν όμως και ζητήματα σε ένα άλλο επίπεδο που πρέπει να τεθούν στο τραπέζι της συζήτησης και να διερευνηθούν. Ερωτήματα που διαμορ­φώνουν το είναι και τη συνείδηση της ερ­γαζόμενης πλειοψηφίας, της νεολαίας και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Κουβαλώ­ντας ένα φορτίο από την εποχή προ μνημο­νίων, την επίδραση από τη δίχρονη πάλη και τις αγωνίες και τα ερωτήματα της επό­μενης ημέρας.

Τι σημαίνουν οι τεράστιες αλλαγές στην παραγωγή; Οι νέου τύπου εργασιακές σχέ­σεις της σούπερ ευέλικτης και απλήρω­της εργασίας; Η διάλυση των συλλογικών συμβάσεων και τυπικά, μιας και ουσιαστι­κά εδώ και πάρα πολλά χρόνια ακόμη και την περίοδο της «ευημερίας» οι ατομικές συμβάσεις κυριαρχούσαν σε μεγάλο κομ­μάτι του ιδιωτικού τομέα; Πώς διαμορφώ­νεται η εργατική συλλογικότητα σε αυτό το τοπίο; Ποιο πρέπει να είναι το «νέο σω­ματείο» της εποχής των επιχειρησιακών συμβάσεων και των ειδικών οικονομικών ζωνών; Τι σημαίνει για την εργατική τά­ξη η τεράστια στρατιά ανέργων και κα­τεστραμμένων μεσαίων στρωμάτων; Πώς θα πειστούν να ενταχθούν σε μια συλλο­γική πάλη οι άνεργοι, όταν οι περισσότε­ροι δεν συμμετείχαν όντας εργαζόμενοι; Ποια είναι η μορφή οργάνωσης που μπο­ρούν να ενταχθούν και τι πρέπει να διεκ­δικήσουν; Τι σημαίνουν οι 9 μήνες απεργί­ας της  Χαλυβουργίας, οι 120 μέρες απεργί­ας της Phonemarketing. ο αγώνας των ερ­γαζόμενων στους ΟΤΑ που παρά τον ηρω­ισμό τους, δεν μπορούν να νικήσουν; Τι έγραψαν στη συνείδηση των εργαζομένων; Ποιο περιεχόμενο δεν έφτασε και ποιο πε­ρίσσεψε; Γιατί ο Συντονισμός Πρωτοβάθ­μιων Σωματείων αγκομαχάει εδώ και και­ρό, ενώ η επίθεση οξύνεται; Σε ποια κα­τάσταση βρίσκονται τα εργατικά σχήμα­τα, η αντικαπιταλιστική πτέρυγα στο ερ­γατικό κίνημα; Γιατί μετά από δύο χρόνια αγώνων και βαθιάς κρίσης του συστήμα­τος, δεν έχει συγκροτηθεί ένα αντικαπιταλιστικό ρεύμα στο εργατικό κίνημα; Γιατί δεν μετράμε απόπειρες; για νέα συνδικάτα ή άλλες συ/λογικές μορφές οργάνωσης της τάξης αλλά αντίθετα υποχώρηση και των παλιών; Ποιο πρέπει να είναι το νέο εργα­τικό κίνημα της εποχής μας;

Η Αριστερά και ιδιαίτερα η αντικαπι­ταλιστική επαναστατική Αριστερά πρέ­πει να ακουμπήσει σε αυτά τα ερωτήμα­τα, να ανακατευτεί πιο πολύ με την εργα­τική τάξη, να νιώσει τα αδιέξοδα της και να αναπνεύσει από αυτή. να γίνει πιο «γή­ινη», για να πάρει δύναμη σαν το μυθικό Ανταίο και να ανταποκριθεί στις αυξημέ­νες απαιτήσεις.

Όσο δεν γίνεται αυτό. όσο το «είναι» της τάξης οδηγείται στην υποχώρηση και την εξαθλίωση, όσο το όραμα, η ιδέα που θα μπορεί να εμπνέει και στα «μαύρα» χρόνια απουσιάζει, τόσο και η συνείδηση αλλά και η πολιτική πράξη θα οδηγούνται στην υποχώρηση και το συμβιβασμό ή ακό­μη και θα αποκτούν αντιδραστικά χαρα­κτηριστικά.

Αναδημοσίευση από το Πριν 22/7/12